شود. با بکارگيرى اين روش علاوه بر معرفى خصوصيات وعوارض سطحى زمين ويژگى هاى درونى زمين نيز تا حدودى معرفى مى گرددپس مى بينيم که در اين مطالعات بناى کار مشاهده مستقيم است

نتيجه: محصول نهايى مطالعات سطح الارضى نقشه هاى زمين شناسى است(نقشه هاى مهندسى ،ژئومورفولوژى ،توپوگرافى و....)

 اکتشافات تحت الارضي               

اکتشافات تحت الارضى به دو بخش تقسيم مى گردد :1- روش هاى غير مستقيم – روش هاى مستقيم

روش هاى غير مستقيم : در اين روش با استفاده از ابزار وتجهيزات  ويژه خصوصيات درونى زمين بطور غير مستقيم مورد شناسائى قرار مى گيرد.

روش هاى غير مستقيم شامل 4 روش متداول ژئوفيزيکى است که اين 4 روش خود به 2 شاخه تقسيم مى گردد.

 روش هاى غير مستقيم:‌

الف: روش لرزه نگارى  ß در اين دو روش خصوصيات زمين بطور غير مستقيم از طريق ارسال انرژى خارجى ثبت اطلاعات عبور يافته از زمين حاصل مى شود.

ب: روش مقاومت الکترونيکى

ج: روش ثقل سنجى ß در صورتى که اين روش خصوصيات زمين بطور مستقيم وبا بکارگيرى ابزار ويژه مورد ارزيابى قرار مى گيرد

د: روش مغناطيس سنجى

توضيح بيشتر :

در 2 روش لرزه نگارى ومقاومت الکتريکى انرژى به زمين ارسال شده واطلاعات ثبت مى گردد. در روش لرزه نگارى  توسط 2 الکترود که به يک منبع برق متصل است جريان برق به زمين فرستاده مى شود ودر همه جا پراکنده مى شود.

پس 2 الکترود شاخص در زمين قرار مى دهيم ويک ولت متر در سر راه تعبيه مى گردد. چون با ارسال برق اطلاعات بدست مى آيد پس اطلاعات ما غير مستقيم حاصل مى گردد. در روش مقاومت الکتريکى در اثر سقوط ،. موج توليد مى گردد وعکس العمل موج در موقع رسيدن به زمين بررسى مى گردد  پس اطلاعات ما غير مستقيم حاصل مى گردد.

 دو روش ثقل سنجى ومغناطيس سنجى

در ثقل سنجى دستگاهها براساس مقدارg  اطلاعات را به ما مى دهد وبر اساس تغييرات g مثلاً ما مى فهميم که در منطقه اى انحلال داريم  يا ......

در روش مغناطيس سنجى اگر مثلاً توده معدنى داشته باشيم با اين روش مى توان آنرا کشف نمود مثلاً ابزارى مثل فلزياب بر اساس ميدان مغناطيسى عناصر را کشف مى کند.پس مى بينيم در اينجا اطلاعات مستقيماً بما مى رسد.

 بررسى 2 روش از طريق شناسايى مهندسى

روش لرزه نگارى: اين روش بر مبناى اندازه گيرى سرعت حرکت موج در زمين پايه ريزى شده است.

به طور کلى هر چه سرعت عبورموج  در يک محيط باشد آن محيط متراکم تر است.

نحوه توليد موج در زمين: موجها در اثر آزاد شدن ناگهانى  انرژى در زمين توليد مى شوند.

حاصل اين آزاد شدن انرژى مى تواند .طبيعى باشد مثلاً زمين لرزه ها،حرکات آتشفشان يا زمين لغزش ها مصنوعى باشد  مثل انفجار ،ضربه چکش با وزنهاى مختلف، سقوط وزنه و......

در اثر انتقال موج به زمين حرکت موج مى تواند سه جهت داشته باشد:

الف- موج به طور مستقيم در محل به اطراف پراکنده مى شود

ب- موجى که به سطح غير همگن مى رسد وانعکاس مى يابد

ج- موجى که به سطح غير همگن مى رسد وانعکاس مى يابد.

 اين حرکت موج محدود به سطح نيست وحتى در يک چاه نيز هم موج بصورت مستقيم حرکت مى کند ،هم منعکس مى شود وهم منعکس کوجها توسط زئوفون ها ثبت مى گردند.

اطلاعات ثبت شده سپس به يک لرزه نگار منتقل شده وبصورت داده هاى لرزه اى مورد ارزيابى قرار مى گيرد.

ژئوفون در زمين نصب شده وبازبين ارتباط برقرار مى کند

در داخل ژئوفون مغناطيسى است که حول مغناطيس سيم پيچ وجود دارد ودر اثر ارتعاش زمين در سيم برق توليد مى شود.وما حرکت ارتعاشى را بصورت اطلاعات الکتريسيته روى يک ولت متر دريافت کرده (بصورت اعداد ورقم) و اين اطلاعات توسط يک لرزه نگار بصورت سستى هاى ارتعاشى نمايش داده مى شود وبا مطالعه اين اطلاعات ميزان ارتعاش در زمين بر حسب زمان سنجيده مى شود.

ارتعاشات ثبت شده به 3 صورت نمايش داده مى شود.

1- شتاب حرکت موضعى برحسب

2- سرعت موضعى بر حسب

3- جابجايى بر حسب

 اگر سنگى در داخل آب انداخته شود جريان موجى توليد مى شود وبه اطراف پراکنده مى شود.در اينجا هم سرعت سرعت حرکت نيست بلکه سرعت موضعى است.يعنى سرعتى که در زمين ،در محل ايجاد مى شود.قطعه چوب همراه موج حرکت نمى کند ولى در جاى خود مرتعش مى شود. 

روش هاى مستقيم

روش هاى مستقيم به 2 بخش تقسيم مى گرد:- شناسائى زمين از طريق مشاهده مستقيم که 3 شيوه دارد{1- حفر تراشه 2- حفر چاه 3- حفر تونل }

- شناسايى زمين از طريق حفر گمانه

تفاوت  گمانه وچاه

 حفر ترانشه

 تا عمق حداکثر 4 متر حفر مى شود  ومعمولاً‌ طول آن 6 متر وپهناى آن 2 متر است.

در محلى که پوشش گياهى داريم با حفر ترانشه شود عمق خاک، افق هاى خاک ،سنگهاى منطقه ،ليتولوژى ،ساختمان هاى منطقه(گسل، چين خوردگى و....)شناسايى مى کنيم.همچنين با حفر ترانشه مى توان بر روى مصالح آزمايش انجام داد يا نمونه را براى آزمايشگاه  ارسال نمود.يا مى توان موقعيت آب هاى زيرزمينى را در زمين تعيين کرد.

لازم به ذکر است که به هر نوع گودبردارى در زمين ترانشه مى گويند وبيشتر مسائل تهران(گسل و...) از طريق همان ترانشه ها بررسى مى گردد.

حفر چاه

حفر چاه کاربرد زيادى دارد بخصوص در جائيکه، مصالح دانه درشت يا سازه هاى ريز دانه درشت داشته باشم چون با گمانه با قطر mm50 نمى توان  وقتى به يک سنگ مى رسيم تشخيص داد که به سنگ ستبر رسيده ام يا خير.

حفر تونل هاى اکتشافى

براى سازه هائى که در درون زمين ساخته مى شود تونل اکتشافى حفر مب گردد. اما ابتدا مثلاً تونلى به قطر 2 مرت ساخته شده وکليه آزمايشات لازم روى آن صورت مى گيرد سپس بر اساس اطلاعات بدست آمده تونل اصلى حفر مى گردد.